جمله  «ظلمتُ نفسى » که  در دعاى کمیل از قول

حضرت على(علیه السلام) گفته  شده است ،

 آیا باعث شک و تردید در عصمت آن  حضرت نمى شود ؟

در مورد این که  پیامبران  و امامان  معصوم(علیهم السلام) در دعاها و مناجاتشان  خود را گنه کار مى دانستند و استغفار مى کردند ، پاسخهاى متفاوتى وجود دارد :

 ولى آن چه  جامعتر به  نظر مى رسد ، این است که:

  گناه براى ما انسان هاى معمولى عبارت از انجام دادن  محرمات و ترک واجبات است ، ولى براى ایشان  که  با اختلاف درجاتشان  در اوج کمال و قرب الهى قرار داشته اند ، گناه ، مفهومى وسیعتر دارد و ترک اولى را نیز شامل مى شود ، زیرا آنان  براى خود وظایفى فوق وظایف دیگران قائل بودند و چه  بسا هرگونه  توجه  به  غیر معبود و محبوبشان  را گناهى بزرگ مى شمرده اند ; ازاین رو در مقام عذرخواهى برمى آمدند ; پس عصمت آن ها به  این معنا نیست که  از هر کارى که  بتوان  آن را به  گونه اى گناه نامید ـ حتى ترک اولى ـ مصون باشند ; بلکه  مقصود ، مصونیت از همان  گناه به  معناى ترک واجبات و انجام دادن محرمات است ; مانند این که وقتى حضرت على (علیه السلام)وضع زندگى بچه هاى یتیم فردى را که  در رکاب او جهاد کرده و شهید شده بود ، مشاهده فرمود ، احساس گناه نمود و خود را سرزنش کرد و.. . .